Leszno. 2022 Rokiem Leona Rozpendowskiego. Miasto szuka pamiątek po nietuzinkowym artyście

- Zwracamy się z prośbą do tych z Państwa, którzy mieli styczność, posiadają jakiekolwiek pamiątki, prace czy dokumenty związane z Leonem Rozpendowskim o kontakt z Urzędem Miasta Leszna Informację uprzejmie prosimy przekazywać do Pana Leszka Szabłowskiego - samodzielne stanowisko ds. kontaktów społecznych, na adres mailowy: [email protected] bądź telefonicznie +48 609 576 222 – czytamy w apelu umieszczonym na stronie leszczyńskiego magistratu.

Mamy nadzieję, że pomysł magistratu spotka się z szerokim odzewem ze strony mieszkańców, bo Leon Rozpendowski to z pewnością postać niezwykła, warta bliższego poznania i rozpropagowania. Jeśli o życiorysach niektórych ludzi można powiedzieć, że są gotowym scenariuszem filmowym to na kanwie losów Leona Rozpendowskiego stworzyć można byłoby nie film, ale serial. I to taki, który ma co najmniej kilkanaście odcinków, a każdy z nich trzyma widza w napięciu.

Niezwykły artysta urodził się w 1897 roku w Szewcach, ale już do szkoły chodził w Bruczkowie niedaleko Borku Wielkopolskiego.
Zanim pojawił się w Lesznie również wiódł barwne życie. Dość dodać, że po wybuchu I wojny światowej, jako ochotnik, brał udział w walkach, które toczyły się na Bałkanach. Co więcej, miał w sposób szczególny zasłużyć się tureckiej armii.
Potem zamieszkał w Krzycku Wielkim (gm. Włoszakowice), które w owych czasach było bardziej znanym ośrodkiem wypoczynkowym aniżeli Boszkowo. Prowadził tam pensjonat, a na plaży organizował występy dla dzieci.

W 1922 roku Leon Rozpendowski mieszkał już w Lesznie. Wspólnie z zaprzyjaźnionym inżynierem Schulzem założył tu biuro architektoniczne, a rok później własny zakład artystyczny: „Pracownię dekoracyjno-artystyczną, wypożyczalnię kostiumów teatralnych”. Znajdowała się ona przy ulicy Kościelnej. W latach 30-tych funkcjonowała już pod nazwą „Rozpend – artystyczna pracownia godeł”.

Na tym nie ograniczała się jednak jego działalność zawodowa. Rozpendowski również uczył. Wykładał liternictwo i reklamę w Szkole Przemysłowo-Handlowej w Lesznie.

Poza tym inwentaryzował zabytkowe bramy i furtki znajdujące się na terenie Leszna. Część z tych jego prac miasto kupiło od wnuka artysty w czerwcu 2017 roku.

W czasie drugiej wojny światowej Leon Rozpendowski wykazał się nie lada odwagą. Wspólnie z synem Tadeuszem wykradł zdjęcia przedstawiające rozstrzelanie polskich obywateli 21 października 1939 roku na placu Tadeusza Kościuszki w Lesznie. Miał je w swoim biurku niemiecki policjant, który mieszkał u Rozpendowskich.

Potem Rozpendowski z narażeniem życia zaniósł je do fotografa Radomira Kochowicza, a ten wykonał ich reprodukcję. Przez całą okupację Rozpendowski przechowywał zdjęcia w specjalnej skrytce, a później przekazał je Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich. Fotografie stanowiły jeden z dowodów w serii słynnych procesów norymberskich, rozliczających nazistowskie Niemcy za zbrodnie wojenne.

- Kolejna wspaniała i tajemnicza historia związana z Rozpendowskim dotyczy jego najsławniejszego chyba obrazu – „Panorama bitwy na Psim Polu”. Dzieło zaginęło w niewyjaśnionych okolicznościach i dziś niestety nie można go już zobaczyć – mówił „Panoramie Leszczyńskiej” w artykule z 2017 roku leszczyński antykwariusz Janusz Skrzypczak, kurator wystawy poświęconej Leonowi Rozpendowskiemu.

„Panorama bitwy na Psim Polu” to gigantyczne dzieło, które powstało w 1947 roku, z okazji wielkich obchodów 400-lecia nadania Lesznu praw miejskich. Jego pomysłodawcą miał być właśnie Leon Rozpendowski, ale obrazu nie malował sam, a wspólnie z Karolem Stobieckim, prawnikiem i malarzem z wykształcenia.

Stobiecki wziął na siebie malowanie scen batalistycznych, a Rozpendowski pejzaże. Obraz miał najprawdopodobniej wymiary 37,5 x 5 m i powstawał etapami. Gotowy rozwieszono w specjalnym, drewnianym pawilonie. Dodatkowo, aby zrobić większe wrażenie na zwiedzających pojawiło się tam także przedpole z piasku, mchów i gałęzi, a nawet elementy uzbrojenia. Efekt został osiągnięty. Panorama bardzo się wszystkim podobała, nawet władzy, o czym najlepiej świadczy fakt, że dostała nawet nagrodę Ministra Kultury i Sztuki.

Po zakończonych obchodach jubileuszu miasta obraz trafił na Wystawę Ziem Odzyskanych we Wrocławiu i był jedną z większych jej atrakcji. Zwiedzał ją m.in. Pablo Picasso, goszczący wówczas w Polsce na Światowy Kongres Intelektualistów. Niestety, w 1954 roku obraz w tajemniczych okolicznościach zaginął i do dziś nie wiadomo, co się z nim stało.

Leon Rozpendowski zginął tragicznie. Został zamordowany w 1972 roku w swoim domu przy ulicy Karasia w Lesznie. Zabił go mężczyzna, który wynajmował u niego pokój. Morderca został zatrzymany na ówczesnej granicy NRD i RFN. Był przebrany za kobietę, a oprócz skradzionych precjozów miał przy sobie zdjęcia z egzekucji na placu Kościuszki. Fakt ten sprawił, że wiele osób zaczęło łączyć obie historie. Choć są i tacy, którzy twierdzą, że to morderstwo miało podłoże czysto rabunkowe.