List do potomnych na kościelnej wieży

„Może już wam
wolno będzie zwać się synami wolnej, a wolnej od morza do morza Polski’’ – napisali w 1868 roku sygnatariusze listu, który został znaleziony podczas remontu kościółka w Uzarzewie pod Poznaniem, w kuli wieńczącej wieżę świątyni. W sobotę do tej samej kuli włożyliśmy odpowiedź, że jesteśmy wolni.

,,Gazeta Poznańska’’ szeroko pisała o tym, co znaleziono po zdjęciu wieży maleńkiego kościółka w Uzarzewie i rozmontowaniu iglicy, uwieńczonej kulą z krzyżem. W wydaniu z 10-11 bm., w dniu obchodów Święta Niepodległości szczególnie wzruszająco zabrzmiała tęsknota autorów listu do wolnej Polski. „Los nasz w porównaniu do braci naszych, zostających pod berłem rosyjskim jest dość znośny, mimo to tęsknim za własną ojczyzną i za własnym rządem’’ – napisano w liście.

Już wtedy Anna Makarewicz, przewodnicząca Społecznego Komitetu Odnowy Kościoła zapowiedziała, że w kuli na wyremontowanej wieży umieści informację, że jesteśmy wolni. W sobotę, w kościółku w Uzarzewie uroczyście zamknęliśmy kulę z przedmiotami z 1868 roku i tymi ,,od nas’’.

Nie wszystko uratowano

– To ostatni moment. Jeszcze można obejrzeć i sfotografować wszystko, co znajdzie się w kuli – mówi Anna Makarewicz.
W Muzeum Przyrodniczo- Łowieckim, mieszczącym się w pałacyku, który kiedyś należał do rodziny Żychlińskich, właścicieli Uzarzewa i kolatorów kościoła, leżą na stole przedmioty, które mają znaleźć się w kuli. Wszystkich interesuje przede wszystkim list z 1868 roku, podpisany m.in. przez członków rodziny Żychlińskich oraz znalezione z nim sześć monet, czasopismo ,,Piast’’, ,,Mowa żałobna na cześć gen. Władysława Zamoyskiego’’ i ,,Mowa żałobna na nabożeństwo za poległych Polaków pod Somo-Sierrą’’.

- Pozostałych czasopism z 1868 roku, zaatakowanych przez grzyby, nie udało się uratować mimo wysiłków pracowników Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, gdzie dzięki uprzejmości dyrektora Jana Maćkowiaka zostały poddane konserwacji – wyjaśnia Anna Makarewicz – Dlatego te pisma nie zostaną włożone z powrotem do kuli.

Przesłanie od nas

,,Wzruszyła nas tęsknota do wolności pokolenia, które budowało wieżę w roku 1868. Nasze pokolenie cieszy się pełną wolnością, jednak okazało się, że w wolnej Trzeciej Rzeczypospolitej jest coraz większa rzesza ludzi, których nęka bieda i nad wieloma wisi widmo bezrobocia. (...) Bezrobocie, bezdomność i bezradność – to nowe zagrożenia nękające nasze społeczeństwo z coraz większym nasileniem i jak dotąd nie potrafimy temu stawić czoła. Lękiem również napawa nas przyszłość związana z koniecznością podjęcia decyzji o przystąpieniu do jednoczącej się Europy, gdyż obok korzyści widzimy też zagrożenia. Trudno nam przewidzieć co będzie dla Polski lepsze – wstąpienie do jednoczącej się Europy, dzieląc los lepszy lub gorszy z innymi państwami – czy też pozostanie na uboczu głównego nurtu historii, demonstrując swoją niezależność – tak określił polską współczesność redagujący nasze przesłanie do przyszłych pokoleń Zdzisław Makarewicz, adiunkt uzarzewskiego Muzeum.

Skarby złotej kuli

Zafoliowane listy – stary i nowy – wkłada do miedzianej tuby Andrzej Niczyperowicz, zastępca red. naczelnego ,,Gazety Poznańskiej’’. Anna Makarewicz wrzuca monety stare oraz nowe. ,,Odzyskanie niepodległości Polski w 1918 roku symbolizuje moneta z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego, którego zasługi w tym dziele są bezsporne’’ – napisaliśmy potomnym. ,,Uwolnienie się od komunistycznej supremacji zawdzięczamy ,,Solidarności’’, organizacji skupiającej ok. 10 milionów obywateli, niezadowolonych z dyktatury komunistycznej’’ – tak wyjaśniamy umieszczenie w tubie monety z podobizną Lecha Wałęsy i pomnikiem ,,Solidarności’’. Monecie z wizerunkiem Jana Pawła II towarzyszy dłuższy ustęp, poświęcony zasługom papieża Polaka dla kraju i świata. ,,(...) głosi On ewangelię odwiedzając najdalsze zakątki świata niosąc przesłanie miłości i pokoju nie tylko wśród katolików, ale także nawołuje do pojednania z innymi wyznaniami. (...) a Polska zawdzięcza mu niemało w uzyskaniu pełnej suwerenności’’.

Leszek Wróbel, właściciel firmy, która remontuje kościół, niesie zalutowaną już tubę. Ale otworu w kuli nie da jej się włożyć. Jest za szeroka. Wszyscy zamierają.

O mały włos

Okazuje się, że to, czego jest za dużo, to wypukły na milimetr czy dwa spaw wzdłuż tuby. Pracownicy Leszka Wróbla szybko palnikami naprawiają usterkę.

Tuba ląduje w kuli, a w kolejce czeka druga tuba starosty poznańskiego. W niej znajdą się dwie żałobne mowy z 1868 roku i czasopismo ,,Piast’’ z tamtego okresu. Starosta wkłada od siebie m.in. medal i mapę powiatu poznańskiego.

Druga tuba już jest w kuli i teraz Inspektor Nadzoru Budowlanego dr Potr Rapp wkłada do środka sporządzoną przez siebie, ofoliowaną dokumentację remontu kościółka.

– Zdjęcia i opisy informują o jego stanie przed remontem w 1996 roku i jakie prace zostały wykonane – wyjaśnia dr Rapp.

Anna Makarewicz wrzuca do otworu zabezpieczone folią dzienniki regionalne, m.in. ,,Gazetę Poznańską’’ z 10-11. bm, w której opisaliśmy znalezisko w Uzarzewie oraz czasopisma lokalne, m.in. ,,Tygodnik Swarzędzki’’ z 7 października 1999 roku, w którym wymienieni zostali wszyscy, którzy dali pieniądze na odbudowę kościoła.

– To również zasługa członków uzarzewskiej parafii, którzy przez sześć lat systematycznie wpłacali niewielkie kwoty na remont swojej świątyni – mówi Anna Makarewicz. – Wśród ofiarodawców jest też Piotr Mielżyński-Żychliński z Kanady, praprawnuk Antoniny Żychlińskiej, fundatorki wieży kościoła.

Koniec wieńczy dzieło

Pozłocony krzyż leży na kościelnej ławce. Jego dolny koniec musi przejść przez kulę, zamkniętą drewnianym czopem z otworem i połączyć się z iglicą. Przymiarka wypada pomyślnie.

Już pracownicy Leszka Wróbla biegną po rusztowaniach. Jeden z kulą, dwaj inni z krzyżem. Na szczycie składają całość. Montują na iglicy złotą kulę, a potem krzyż.