RYDZYNA. Kolumna Świętej Trójcy na rynku w Rydzynie - czy rzeczywiście miała upamiętniać ofiary epidemii z początku XVIII wieku? [ZDJĘCIA]

Kolumna Świętej Trójcy w Rydzynie nie przez przypadek stoi po środku tamtejszego rynku, nie przypadkowo też powstała w pierwszej połowie osiemnastego wieku. Zacznijmy jednak od początku. W XVIII stulecie Rydzyna wchodzi wyniszczona i zdziesiątkowana. Wojna północna, która dla miejscowych oznacza przemarsze obcych wojsk, rabunki i pożary wlecze za sobą coś jeszcze gorszego - zarazę.

Epidemia wybucha w Rydzynie 23 września 1709 roku. Nie wiadomo ile ofiar pochłania. Nikt nie rejestruje kolejnych zgonów. Nie ma także indywidualnych pochówków. W 1738 roku właścicielem rujnowanych dóbr rydzyńskich zostaje hrabia Aleksander Józef Sułkowski (kupuje je od króla Stanisława Leszczyńskiego, który musi opuścić kraj). Sułkowski właśnie stracił w oczach króla Augusta III. Musi opuścić Drezno.

Postanawia osiąść w Rydzynie, ale najpierw chce stworzyć z miasteczka prawdziwa perełkę, godną wielkiego magnata. W pierwszej kolejności przystępuje rzecz jasna do odbudowy rydzyńskiego zamku. Funduje także kościół i ratusz. Ten ostatni jednak nie powstaje pośrodku rynku, jak to najczęściej wówczas budowano. Prawdopodobnie już wtedy Sułkowski planował umieścić pośrodku głównego placu miasta wyjątkową rzeźbę.

Kolumna Świętej Trójcy stanęła nie tylko dokładnie po środku rynku. Zwrócona jest w stronę zamku i stanowi oś na drodze pomiędzy siedzibą Sułkowskich, a ratuszem. Jest także centralnym punktem na drodze przebiegającej przez miasto z północy, czyli z Leszna, na południe, do Wrocławia. Oficjalnie kolumna miała upamiętniać ofiary epidemii z 1709 roku, jednak Małgorzata Gniazdowska z Muzeum Okręgowego w Lesznie uważa inaczej.

- Upamiętnienie ofiar epidemii było tylko pretekstem - mówiła Małgorzata Gniazdowska podczas konferencji naukowej poświęconej epidemiom zorganizowanej w Lesznie przez muzeum okręgowe. - Tak naprawdę rzeźba miała upamiętnić jej fundatora, już wówczas schorowanego i posuniętego w latach Aleksandra Józefa Sułkowskiego.

Twórcą kolumny Świętej Trójcy w Rydzynie był Andrzej Schmidt, rzeźbiarz pochodzący z Warmii. Schmidt ożeniony z Marianną, córką znanego architekta Pompeo Ferrari, osiadł w Rydzynie. Sułkowski nie musiał zatem daleko szukać wykonawcy kolumny. Skąd fundator i rzeźbiarz czerpali inspirację? W tamtym czasie popularne były rzeźby Matki Bożej, jako manifestacje przywiązania do katolicyzmu.

- Wybór tematu rzeźby podyktowany był z jednej strony pobożnością Sułkowskiego, który już wcześniej ufundował dwa obrazy poświęcone właśnie Świętej Trójcy. Z drugiej strony był to także ukłon w stronę mieszkających w Rydzynie protestantów - wyjaśniała Małgorzata Gniazdowska. - Pierwowzorem dla tego typu kolumn była rzeźba ufundowana w Wiedniu przez cesarza Leopolda I.

Kolumna Świętej Trójcy w Rydzynie czerpie także z innych, podobnych rzeźb znajdujących się między innymi na Śląsku, czy w Czechach. Duch Święty ma tu postać gołębicy umieszczonej w górnej szczęści obelisku. Poniżej na kuli ziemskiej otoczonej przez anioły znajdują się postacie Boga Ojca, Jezusa i klęczącej u jego stóp Maryi. Ta ostatnia cena znajduje się także na jednym z obrazów w leszczyńskiej bazylice.