Niezwykłe pocztówki Leszna. Zobacz, jak nasze miasto wygląda na archiwalnych pocztówkach

Okazją do poznania historii Leszna była wiosenna Noc Muzeów 2023. Przewodnikiem po historii miasta był Maciej Urban, na co dzień piastujący funkcję Miejskiego Konserwatora Zabytków. Biuro MKZ mieści się w ratuszu.

Leszno w 16 wieku założył Rafał Leszczyński, ale potraktował to jak biznes. Pozwolono na osiedlanie się w mieście osobom różnych narodowości i wyznania - przypomniał historię założenia Leszna Maciej Urban.

Leszno prawa miejskie dostało w 1547 roku. Jan Amos Komeński, Jan Jonston czy Johann Heermann korzystali z gościnności rozwijającego się miasta. „Złoty okres" Leszna zakończył się w 1656 roku spaleniem i rzezią części mieszkańców przez wojska wierne królowi Janowi II Kazimierzowi. Powodem było wpuszczenie przez większość protestancką do miasta Szwedów. Początek 18 wieku dla Leszna był równie tragiczny. Najpierw miasto zostało spalone przez armię saską, a później zaraza zdziesiątkowała mieszkańców.

W drugim rozbiorze Polski, Leszno zostało wcielone do Prus i przemianowano jego nazwę na Lissa. Miasto podzieliło losy Wielkopolski, którą Berlin zamierzał zintegrować z państwem pruskim, jako rolnicze zaplecze. Druga połowa 19 wieku była okresem narastającej polityki germanizacyjnej, nasilonej w szczególności po zjednoczeniu Niemiec w 1871.

W latach 1876–1900 usunięto język polski z gimnazjum, zaczęły się zwolnienia polskich nauczycieli, których zastępowali Niemcy. W 1905 w Lesznie mieszkało trochę ponad 16 000 osób, w tym blisko 80 proce. Niemców, prawie 14 proc. Polaków i sześć proc. Żydów. Większość mieszkańców Leszna - 53 proc. było ewangelikami, a a 40 proc. było katolikami.

Wielu mieszkańców Leszna walczył w Powstaniu Wielkopolskim. Powstańcom nie udało się zdobyć miasto, bo miażdżącą przewagę w Lesznie mieli Niemcy. Miasto do Polski powróciło na mocy traktatu wersalskiego 17 stycznia 1920 roku. Już nigdy później w Lesznie, Polacy nie byli mniejszością.